Կրթական ծրագրերի և մեկնաբանման աշխատանքների կազմակերպման բաժինը իրականացնում է կրթական նախագծեր, ծրագրեր, կրթամշակութային միջոցառումներ թանգարանի մշտական և ժամանակավոր ցուցադրություններում` տարբեր տարիքային խմբերի այցելուների համար:
Սկզբնական շրջանում բաժինը կրել է Էքսկուրսիոն բյուրո անվանումը, էքսկուրսիաներ անցկացվել են հայերեն, ռուսերեն, ֆրանսերեն և անգլերեն լեզուներով: Ապա 1988թ. բաժինը լուծարվել է և վերաբացվել 1993թ.-ին՝ Գիտամասսայական բաժին անվամբ: Գործունեությունն իրականացվել է մի քանի ուղղությամբ՝
Էքսկուրսիաների և դասերի անցկացում
Ուսումնական հաստատությունների, գործարանների, զորամասերի հետ պայմանագրերի կնքում
Նույն թվականին բաժնում ավելացել է նաև իտալերեն լեզվով էքսկուրսավարության ծառայությունը:
2014 թվականից բաժինը վերանվանվել է «Էքսկուրսիոն աշխատանքների կազմակերպման» և էքսկուրսավարները աշխատել են ըստ կարգերի. I կարգ ստանում էին նրանք, ովքեր աշխատել էին 5 տարի, իսկ II և III կարգեր՝ աշխատանքի ընդունվելուց երկու տարի հետո:
2021 թվականից բաժինը կրում է «Կրթական ծրագրերի և մեկնաբանման աշխատանքների կազմակերպման» անվանումը:
Բազմամյա աշխատանքային փորձ ունեցող էքսկուրսավարներից են եղել Անահիտ Սարգսյանը (1975-1991), Սիլվա Հովսեփյանը (1976-1996), Սիրարփի Կեյայանը (1976-1998):